De Nederlandse GGZ dient jaarlijks bijna een miljoen burgers met psychische problemen en de GGZ doet daarbij goed werk. Zij draagt bij aan levensgeluk en maatschappelijk herstel. De maatschappij doet er verstandig aan om in GGZ te investeren. Er zijn echter ook flink wat problemen en uitdagingen voor de GGZ en er is veel ruimte voor verbetering.

De maatschappij verandert, middelen staan onder druk en net als elk ander systeem moet de GGZ met haar tijd mee. Daarnaast zijn paradigma’s van GGZ in beweging. Een beweging weg van het ‘ziekte-denken’ en weg van een relatie tussen zorggebruiker en zorgbieder die gebaseerd is op het medische model. Belangrijke hoekstenen van het systeem staan daarbij onder druk, zoals het diagnostische systeem en de focus op symptoom reductie. De vraag rijst of we op deze manier mensen wel het beste helpen.

In deze turbulentie groeit tevens het besef dat we het GGZ systeem kunnen verbeteren en organisaties zien in dat het van belang is hun waarde in de toekomst te verzekeren. Er wordt dan ook volop geïnnoveerd in de GGZ. Nieuwe technologieën en media die onze sociale omgeving veranderd hebben, bieden ook nieuwe mogelijkheden voor slimme zorgoplossingen.

Tot op heden zijn de meeste innovaties op het gebied van e-health en m-health echter niet veel meer dan het vertalen van bestaande praktijken naar digitale toepassingen. Daarbij is technologie te vaak een doel, terwijl zij een middel is. Voor GGZ experts blijkt het lastig om voorbij de huidige kenmerken en grenzen van het systeem te kijken. Bovendien ontbreekt er een gedeelde visie voor de toekomst.

Dat kan beter. En wel door mensen van buiten de GGZ te betrekken. Ontwerpers en filosofen gaan in samenwerking met een consortium van innovatieve GGZ organisaties en verzekeringsmaatschappijen, en alle stakeholders in het GGZ systeem, een gezamenlijke visie ontwikkelen op de GGZ van 2030.

Daarbij passen zij de ‘reframing’ ontwerpmethode toe die aan de TU Delft ontwikkeld is. In dit ontwerpproces staat de gewenste interactie tussen het hulpbehoevende individu en het toekomstige GGZ systeem centraal.

Visie is dus leidend. Dit vereist het beantwoorden van elementaire vragen zoals hoe de samenleving om wil gaan met mensen, die (tijdelijk) niet om kunnen gaan met emotionele, sociale en fysieke uitdagingen van het leven. Het resultaat is een gedeelde visie op het toekomstige GGZ systeem en haar kernkwaliteiten. Deze zal dienen als stip aan de horizon.

We ontwikkelen een ‘roadmap’ die beschrijft hoe het GGZ systeem die transitie zal kunnen maken en we zullen met de betrokken organisaties de eerste stap in die richting zetten.

David van den Berg – Twittertweets..